Βήχας & Δύσπνοια

Ο Βήχας

Στην ιατρική ο βήχας (αρχαία: βήξ, βηχός) είναι συχνό σύμπτωμα διαφόρων παθήσεων. Δεν είναι νόσος. Αποτελεί ένα αντανακλαστικό, που εκδηλώνεται με επαναλαμβανόμενη εισπνοή και βίαιη εκπνοή, με πίεση του αέρα. Στον βήχα, η εισπνοή κρατά συνήθως πάνω από 2 δευτερόλεπτα, ενώ η βίαιη εκπνοή κρατά κάτω από ένα δευτερόλεπτο και ενίοτε είναι πολλαπλή και βίαιη σαν ριπή όπλου. Κατά κανόνα ο βήχας, ιδίως ο παροξυσμικός, συνοδεύεται από δακρύρροια (έκκριση δακρύων), και κοιλιακό πόνο, δεν είναι δε σπάνιες οι περιπτώσεις που δημιουργεί προβλήματα στο μυοσκελετικό σύστημα όπως θλάσεις στα πλευρικά τόξα κ.ά.

Η φυσιολογία του βήχα

Το αντανακλαστικό του βήχα αποτελείται από τρία στάδια: την εισπνοή, την εκπνοή η οποία βρίσκει αντίσταση στην επιγλωττίδα και από μια δυνατή απελευθέρωση αέρος από τους πνεύμονες που ακολουθείται από το άνοιγμα της επιγλωττίδας και από έναν έντονο ήχο. Υπάρχουν τρία είδη βηχός: Ο παραγωγικός, ο ξηρός και ο κεντρικός.

1. Ο παραγωγικός βήχας: Εάν στη διαδρομή της αναπνευστικής οδού υπάρχουν εκκρίματα, τότε ο βήχας βοηθά στον καθαρισμό των βρόγχων και των πνευμόνων, από εκκρίσεις (πτύελα, φλέγματα) βλέννης και πύου, όπως και ξένα σώματα όπως η σκόνη και τα μικρόβια. Αυτός ο βήχας λέγεται παραγωγικός, και οφείλεται συνήθως σε λοιμώξεις του αναπνευστικού, ή αλλεργικές παραγωγικές παθήσεις αλλά και καρδιολογικά νοσήματα όπως καρδιακή ανεπάρκεια και οξύ πνευμονικό οίδημα.
2. Ο ξηρός βήχας: Στις περιπτώσεις όπου δεν υπάρχουν αναπνευστικές εκκρίσεις, ο βήχας προκαλείται συνήθως από ερεθισμένο βλεννογόνο ή από εξωβρογχική πίεση του βρογχικού δένδρου (πχ από όγκο, λεμφαδένα, καρκίνος) και δεν οδηγεί σε παροχέτευση υλικού. Ο βήχας αυτός λέγεται ξηρός.
3. Ο κεντρικός βήχας: Η σπάνια αυτή μορφή βήχα μπορεί να είναι παραγωγική ή ξηρή, και οφείλεται σε αίτια εντός του κεντρικού νευρικού συστήματος (εγκέφαλος, νωτιαίος μυελός) (πχ όγκος, κλπ) ή αποτελεί ανεπιθύμητη κεντρική ενέργεια φαρμάκων. Γιά παράδειγμα τα αντιϋπερτασικά φάρμακα της ομάδας ΑΜΕΑ (ΑCE Inhibitors) προκαλούν βήχα σε ποσοστό 2%-10% (βλ. παρακάτω).

Βιβλιογραφία: el.wikipedia.org
Περισσότερα: el.wikipedia.org/wiki/Βήχας

Η Δύσπνοια

Δύσπνοια ονομάζεται το υποκειμενικό αίσθημα της δυσάρεστης ή της δύσκολης αναπνοής.

Οι περισσότεροι ασθενείς περιγράφουν το αίσθημα της Δύσπνοιας ως : "δυσφορία", "φούσκωμα", "κοντή ή δύσκολη αναπνοή", "μπούκωμα στην αναπνοή".
Επίσης συχνά αναφέρουν, "δε μου φτάνει ο αέρας", "δεν μπορώ να πάρω βαθιά αναπνοή", "κόβομαι όταν περπατάω", "νιώθω ότι μου κόβεται η αναπνοή", "νιώθω ότι πνίγομαι". Άλλοι ασθενείς αναφέρουν, "νιώθω ένα σφίξιμο στο στήθος ή στο λαιμό", "λαχανιάζω με το παραμικρό", "νιώθω ότι θα πάθω ασφυξία ή ότι μπορεί να πεθάνω", "νιώθω ότι χρειάζομαι αέρα ή οξυγόνο", "νιώθω ότι δε γεμίζουν αέρα τα πνευμόνια μου".

Η δύσπνοια είναι συνηθισμένο σύμπτωμα μετά από έντονη δραστηριότητα, αλλά καθίσταται παθολογικό όταν συμβαίνει σε άλλες καταστάσεις. Στο 85% των παθολογικών περιπτώσεων, η δύσπνοια οφείλεται σε άσθμα, πνευμονία, καρδιακή ισχαιμία, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, διάμεση πνευμονοπάθεια ή ψυχογενή αίτια, όπως η διαταραχή πανικού και το άγχος.

Διαφορική διάγνωση

Παρότι η δύσπνοια προκαλείται γενικώς από διαταραχές στο καρδιαγγειακό ή στο αναπνευστικό σύστημα, και άλλα συστήματα όπως το νευρικό, το μυοσκελετικό, το ενδοκρινικό, καθώς και ψυχιατρικοί παράγοντες μπορεί να είναι η αιτία.

Το ιατρικό έμπειρο DiagnosisPro, περιείχε 497 διακριτές αιτίες τον Οκτώβριο του 2010. Οι συνηθέστερες καρδιαγγειακές αιτίες είναι το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και η καρδιακή ανεπάρκεια, ενώ συνήθη πνευμονικά αίτια είναι η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, το άσθμα, ο πνευμοθώρακας, το πνευμονικό οίδημα και η πνευμονία.

Βιβλιογραφία: el.wikipedia.org
Περισσότερα: el.wikipedia.org/wiki/Δύσπνοια